Safran Bitkisi Nedir? Safran Bitkisinin Yararları ve Zararları

Safran Bitkisi Nedir? Safran Bitkisinin Yararları ve Zararları

Safran (Crocus sativus), süsengiller (Iridaceae) familyasına ait çok yıllık bir bitkidir. Asıl değerli olan kısmı, mor çiçeklerin içinde yer alan dişi organların (stigmanın) kurutulmuş halidir. Çok az miktarı bile yoğun renk, aroma ve tıbbi etki sağladığı için dünyanın en pahalı baharatı olarak bilinir.

Ülkemizde özellikle Karabük'te Safranbolu ilçesinde yetişmektedir..1 gram safran otunun tonlarca suyu rahatlıkla boyadığı bilinmektedir.

Safranın Faydaları:

Safran (Crocus sativus), süsengiller (Iridaceae) familyasından, sonbaharda mor renkte çiçek açan, 20–30 cm boyunda, güzel kokulu, çiğdem (Crocus) cinsinden soğanlı bir kültür bitkisi ve bu bitkiden elde edilen baharattır. 

Diğer isimleri Zaferan, Crocus sativus, Saffron olarak bilinir. Safranın tepeciklerinden elde edilen baharat da aynı isimle anılır ve çok değerlidir. Sonbahar mevsiminde yapraklardan önce açar. Meyvesi kapsül şeklindedir ve sonbahar aylarında meydana gelir. İçeriğinde; şekerler, organik asitler, krosin ve uçucu yağ vardır. 

Tepeciklerinden elde edilen toz; renk, tat ve koku verici olarak kullanılır. Çiçekler açınca toplanıp kurutulan stigmalar bitkinin kullanılan kısmıdır.
İspanya, Fransa, İtalya, Kşemir ve İran’da yetiştirilir. Türkiye’de ise safran Safranbolu’da üretilmektedir. 

Ağırlığına göre dünyanın en pahalı baharatı, (bir gramı 5 ile 6 € arası), olan safranın anavatanı Güneybatı Asya’dır.

Safranın bilinen yararları:

• İştah açar. Hafızayı güçlendirir.
• Vücuda kuvvet verir.
• Sinir zayıflığını giderir. 
• Rahim hareketlerini arttırır. 
• Kokusu yatıştırıcı ve rahatlatıcıdır. 
• Öksürük, bronşit ve astımda faydalıdır. 
• Ciltteki kaşıntıları ve sivilceleri giderir. 
• Adet sancılarını azaltmakta da etkilidir. 
• Uyarıcı etkisi ile cinsel isteği de arttırır. 
• Diş etlerini kuvvetlendirir ve dişeti ağrılarını azaltır. 
• Safranın karaciğer hastalıklarında da faydası görülür. 
• Aybaşı gecikmelerinde faydalıdır. 
• Sinirleri uyarıcı etkisi ile vücuda dinçlik ve kuvvet verir. 
• Ateşi düşürür ve öksürüğü keser. Bu özelliği ile özellikle astım ve bronşitte faydalıdır. 

Rahim kaslarını uyararak adet söktürücü etki gösteren safran, bu özelliği ile düşüğe de sebep olabileceği için hamileler tarafından kullanılmamalıdır.

🌱 Safranın Bileşenleri

Safranın şifalı etkileri, içeriğindeki şu aktif bileşenlerden kaynaklanır:

• Safranal: Aroma ve antidepresan etki sağlar.
• Krosin: Sarı renk verir, antioksidandır.
• Pikrokrosin: Acı tada neden olur, mideyi çalıştırır.
• Vitamin ve mineraller: B1, B2, C vitamini, demir, potasyum.

Safran nasıl kullanılmalıdır?

İlaç, boya maddesi ve baharat olarak kullanılır. Çok güçlü bir koku ve renk vericidir. Safran yiyeceklere parlak sarı bir renk katar. Şekerlemeler ve likörlerde de sıklıkla safran bulunur. Bazı balık ve deniz mahsulleri yahnilerinde, pilavlarda ve sütlü-pirinçli tatlılarda kullanılır. Çok pahalı olduğu için bazen yerine zerdeçal kullanılır. Yumurta sarısı ile karıştırılıp çıbanlara konursa faydası görülür. Bal ile macun yapılırsa kumları dökmeye yardımcı olur. Günlük kullanım 0.5 – 1 gr.

Safranın Zararları:

Fazla oranda kullanımı zehirleyicidir ve hayati tehlike taşr. Böbreklere zarar verir. Kanamaya neden olur. Düşük yapma riski olduğundan hamile kadınlar kullanmamalıdır.